To był bardzo pracowity i pełen wyzwań rok, bo choć cały czas działamy na różnych polach, to po 24 lutego 2022, podobnie jak mnóstwo osób, przeznaczyliśmy wiele czasu, sił i środków na pomoc Ukraińcom i Ukrainkom.
Oprócz tego nawoływaliśmy do konsultacji społecznych w różnych tematach i oczywiście braliśmy w nich czynny udział. Spotykaliśmy się z urzędnikami i urzędniczkami różnych szczebli i wydziałów, a także z mieszkańcami i mieszkankami Krakowa i okolic. Organizowaliśmy happeningi, protesty, spotkania otwarte Akcji i rozmaite debaty, a nawet udało się nam zrobić zjazd aktywistów z 4 dużych polskich miast.
Nagłaśnialiśmy ważne miejskie sprawy, występowaliśmy w mediach lokalnych i ogólnopolskich. Wysyłaliśmy formularze konsultacyjne, prośby o dostęp do informacji publicznej, apele do osób odpowiedzialnych za nasze miasto, województwo, za cały kraj. Czasem udawało się nam odnieść sukces, czasem nie. Poniżej znajdziecie listę spraw, którymi zajmowaliśmy się w 2022 roku – aż sami się zdziwiliśmy, ile tego było…
1. Park Bednarskiego
Ogłoszono okrojony zakresu tzw. “rewitalizacji”, czyli udało się okroić kosztowny, przeskalowany remont – zredukowano część zaplanowanych barierek, siatek, punktów widokowych. Odbyliśmy szereg spotkań z wiceprezydentem i Zarządem Zieleni Miejskiej. W dalszym ciągu monitorujemy prace budowlane i nasadzenia.
2. Białe Morza
Nasz pierwszy happening na Białych Morzach w 2022 odbył się 9 stycznia, a rok zakończyliśmy 18 grudnia wybierając się tam na… sanki. Doprowadziliśmy swoim uporem do porzucenia pomysłu budowy pola golfowego oraz do przeprowadzenia konsultacji społecznych, w których mieszkańcy opowiedzieli się za parkiem. Dwa nasze projekty zwyciężyły w głosowaniu do Budżetu Obywatelskiego. Zorganizowaliśmy też kilka spacerów przyrodniczo-badawczych udowadniając, że to wyjątkowe miejsce nie potrzebuje wielkich zmian, aby służyć mieszkańcom. Obecnie walczymy o uszanowanie wyniku konsultacji społecznych i utworzenie na całym terenie ogólnodostępnego parku dla mieszkańców ludzkich i pozaludzkich.
3. Działania wokół KL Plaszow
Wciąż kontrolowaliśmy sprawę inwestycji na terenie dawnego obozu Płaszów. Braliśmy udział w wielu wydarzeniach społeczno-kulturalnych związanych z zielonym upamiętnieniem, wzmacnialiśmy lokalny dialog ze społecznością mieszkańców i walczyliśmy o zrównoważone upamiętnienie historii z poszanowaniem przyrody i sąsiadów terenu.
4. Igrzyska Europejskie 2023
Jeszcze w listopadzie 2021 roku razem z innymi organizacjami uruchomiliśmy procedurę obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej MIESZKAŃCY PRZECIWKO IGRZYSKOM ws. wycofania Gminy Miejskiej Kraków z organizacji Igrzysk Europejskich 2023. W marcu 2022 wysłaliśmy apel do wszystkich Senatorów RP o odrzucenie ustawy ws. igrzysk i przekazanie środków na pomoc i wsparcie humanitarne dla naszych Sąsiadów z Ukrainy. Niestety, mimo licznych apeli, argumentów, wystąpień na obradach rady miasta oraz w mediach, Kraków brnie w organizację igrzysk. Ale byliśmy i jesteśmy przeciw.
5. Kamieniołom Libana – nareszcie użytek ekologiczny
Od stycznia do lutego 2022 odbywały się konsultacje, w których mieszkańcy wypowiedzieli się jasno: chcemy użytku ekologicznego w kamieniołomie Libana (tu pełen raport)!
W sierpniu wreszcie sukces – prezydent Majchrowski przekazał Radzie Miasta „projekt uchwały w sprawie utworzenia użytku ekologicznego na terenie byłego kamieniołomu Libana”. Nareszcie! W działania na rzecz utworzenia użytku byliśmy zaangażowani od 2019 roku.
6. MPZP Podwawelskie
W lutym 2022 ponownie wsparliśmy apel mieszkańców osiedla Podwawelskiego do radnych o odrzucenie planu miejscowego “Osiedle Podwawelskie”. Rok wcześniej pomagaliśmy zbierać uwagi i mimo, iż złożono ich niemal 2 tysiące, prezydent odrzucił je wszystkie, jednocześnie uwzględniając uwagi deweloperów. Podczas pamiętnej sesji Rady Miasta Krakowa 16 lutego, nawoływaliśmy do odrzucenia planu i natychmiastowego rozpoczęcia prac nad kolejnym, który uwzględni również uwagi mieszkańców. Ostatecznie plan odrzucono, jednak prac nad nowym nie rozpoczęto do dziś.
7. Happening pod RDOŚ na Walentynki
14 lutego, wspólnie z innymi organizacji, zorganizowaliśmy protest pod hasłem “RDOŚiu zakochaj się w przyrodzie!”, podczas którego wezwaliśmy tę jednostkę do zaprzestania szkodliwej działalności i przyzwolenia na niszczenia przyrody (Potok Olszanicki, Łąki na Klinach, Mała Puszcza Kleszczowska, rzeki Baba, Sztoła i Biała, rezerwat Madohora, tereny wokół kombinatu w Nowej Hucie). Postulowaliśmy również odwołanie dyrektora RDOŚ.
8. Zablokowanie sprzedaży działek ul. Prokocimska
Udało nam się zablokować próbę sprzedaży ostatnich miejskich działek przy ul. Prokocimskiej. To silnie zabudowany rejon, który cierpi na brak usług publicznych, a ciasne przedszkole jest złożone z mieszkań w bloku mieszkalnym. Tym samym rozpoczęliśmy w mieście realną debatę o kwestii wyprzedawania miejskiego majątku. Majątku nas wszystkich.
9. Tramwaj na Mistrzejowice – audyt społeczny
W lutym 2022 roku razem z kilkunastoma innymi krakowskimi organizacjami wystosowaliśmy do prezydenta Jacka Majchrowskiego list otwarty wraz z wynikami audytu społecznego dotyczącego linii tramwajowej łączącej Mistrzejowice i Śródmieście. Postulowaliśmy zmiany w tym przeskalowanym projekcie – zwłaszcza rezygnację z takich kontrowersyjnych rozwiązań, jak niezrozumiałe poszerzanie infrastruktury drogowej, wycinka większości drzew na prawie całej długości realizacji inwestycji oraz obudowa ulic ekranami akustycznymi.
10. Mapa Krakowskich Rzemieślników
To jeden z najbardziej pozytywnych projektów! Mapa Krakowskich Rzemieślników łączy w sobie dwie idee: wspieranie lokalności, dobrego sąsiedztwa, małych lokalnych punktów rzemieślników, sklepików, które są z nami od lat i tworzą klimat dzielnicy oraz wsparcie idei less waste – czyli żebyśmy naprawiali, a nie kupowali nowe. Zaczęliśmy od dzielnicy Podgórze i sukcesywnie uzupełniamy kolejne obszary Krakowa. Zapraszamy również na social media projektu: facebook oraz instagram. Pomoc mile widziana!
11. Zaangażowanie w pomoc uchodźcom i uchodźczyniom po rosyjskiej napaści na Ukrainę
W pomoc humanitarną na rzecz osób uchodźczych zaangażowaliśmy się od pierwszego dnia wojny, mimo, że wcześniej nie mieliśmy żadnego doświadczenia w udzielaniu tego typu pomocy. Współtworzyliśmy projekt Letjaha, w ramach którego angażowaliśmy się m.in. w poszukiwanie noclegów i miejsc pobytu dla uchodźców na terenie całej Polski. Byliśmy jednym z założycieli wciąż działającej, choć już nie tak prężnie, Koalicji Otwarty Kraków. Wspieraliśmy inicjatywy Zupa dla Ukrainy oraz Laptopy dla Ukrainy i choć pomoc humanitarna nie jest rdzeniem naszej działalności, to nasi akcjonariusze i akcjonariuszki pomagają uchodźcom do dziś.
12. Ratowanie żab na Swoszowickiej
Razem z Zarządem Zieleni Miejskiej przeprowadziliśmy akcję ratowania migrujących żab na ul. Swoszowickiej. ZZM ustawił płotki herpetologiczne, a my, razem z mieszkańcami, zajęliśmy się dyżurami i przenoszeniem żab w bezpieczne miejsce. Mamy nadzieję powtórzyć to także w tym roku!
13. Zakrzówek, dalszy monitoring
Kontynuowanie działań kontrolnych, monitorowanie inwestycji realizowanej przez Zarząd Zieleni Miejskiej. Zakrzówek był naszą największą i najgłośniejszą sprawą w ubiegłych latach.
14. Przygotowanie do zmian “Zielona Starowiślna”
Kolejny raz przypominaliśmy o tym, że jedna z głównych centralnych ulic miasta jest w opłakanym stanie, a mieszkańcy już kilka lat temu głośno i wyraźnie powiedzieli, czego chcą od Starowiślnej. Ma to być modelowa, zielona i przyjazna ulica. Po latach mają na nią wrócić szpalery drzew. Remontu jednak na horyzoncie wciąż nie widać…
15. Jak co roku apelujemy o niekoszenie trawy
Sprawą ekstensywnego koszenia w mieście i równoczesnym sadzeniem tzw. “łąk kwietnych” zajmujemy się od początku. W tym roku nagraliśmy słynny filmik o koszeniu ziemi pod Wawelem, który obiegł całą Polskę i stał się równie kultowy jak ten z koszeniem w zimie. Pod naszymi naciskami Bulwary Wiślane, trawę w parkach i na Plantach koszono rzeczywiście w lecie dwa razy w miesiącu, choć najczęściej niestety w czasie największych upałów. Nasze posty uaktywniły mieszkańców do walki o naturalne łąki wokół ich domów i na osiedlach. Niestety, w tym roku ZZM kosił nawet na przełomie listopada i grudnia. Ten temat zostanie z nami długo.
16. Konsultacje dotyczące Jordanówki
Wsparliśmy petycję mieszkańców o przeprowadzenie konsultacji na zagospodarowanie i wyznaczenie funkcji pawilonu znajdującego się w parku Jordana. Mieszkańcy opowiedzieli się za funkcją kulturalną i społeczną, zamiast zaproponowanego przez miasto muzeum sportu.
17. Telewizja Play Kraków/ Hello Kraków, czyli druga urzędowa TV
Już w czerwcu wystosowaliśmy apel, aby horrendalnie drogi i niepotrzebny projekt zamknąć. Do tej pory koszty, jakie ponieśli mieszkańcy, w związku z drugą miejską telewizją wynoszą ok. 21 milionów złotych. Za taką kwotę można posadzić prawie 18 tys. drzew lub wyremontować 70 tys. m2 chodników. Albo kupić 28 nowoczesnych autobusów.
18. Udział w Wodnej Masie Krytycznej
Rok 2022 był trzecim, w którym wzięliśmy udział w organizowanej od 11 lat Wodnej Masie Krytycznej. Wydarzenie to ma zwrócić uwagę na szeroko rozumiany temat polskich rzek – ich czystość, dzikość, naturalność – ale ma również przypomnieć, że nie tak dawno krakowianie mogli cieszyć się naturalną plażą pod Wawelem, którą chcielibyśmy tam zobaczyć ponownie. Do WMK wprowadziliśmy nasz akcent w postaci budowy tratwy zaangażowanej i co roku płyniemy z ważnym dla nas przesłaniem. W 2022 nasza tratwa, w postaci pięknego niebieskiego kosza na śmieci, miała symbolizować od dawna istniejący w Krakowie problem, czyli brak realnego dialogu prezydenta, radnych i urzędników z mieszkańcami, których głos w konsultacjach społecznych ląduje najczęściej w owym koszu.
19. Parking przy Centrum Muzyki
Nagłośniliśmy sprawę nielogicznej budowy parkingu kubaturowego przy Błoniach. Niezwykle droga budowla niszczy unikatowy charakter okolic zielonych płuc Krakowa i znajduje się zaledwie kilkadziesiąt metrów od pętli tramwajowej.
20. Sprzedaż kamienicy Wąska
Idąc za ciosem, po sukcesie związanym z zablokowaniem sprzedaży publicznego mienia przy Prokocimskiej, zaapelowaliśmy, aby nie sprzedawać kamienicy przy ul. Wąskiej. To idealne miejsce na publiczne mieszkania na wynajem i realną walkę z gentryfikacją Kazimierza. Sprawa wciąż jest w toku.
21. Po raz pierwszy sprawa zbierania liści na jesieni
W tym roku po raz pierwszy zaczęliśmy temat absurdalnego zbierania jesiennych liści z miejskich trawników, parków, bulwarów. Mimo deklaracji ZZM, że “liście to nie śmieci”, w tym roku zabrano dosłownie każdy listek, pozbawiając jeże naturalnych miejsc do zimowania, niszcząc owadzie kryjówki, zabierając nasiona roślin, a glebę pozbawiając naturalnego nawozu. I jak w przypadku koszenia rozpoczęliśmy od edukowania jak ogromnym skarbem dla miejskiej przyrody są martwe liście. Akcję obrony liści będziemy kontynuować pod hasłem #oddawacliscie
22. Uchwała antysmogowa Małopolska
Smog nie przestaje nas dusić, choć widać pewną poprawę. Jednym z katalizatorów tej poprawy są różne procedury wymiany kopciuchów. Niestety, w październiku 2022 uchwała antysmogowa dla Małopolski została zdemontowana. Głosami koalicji polityków Zjednoczonej Prawicy i PSL kopciuchy będą działać do maja 2024 roku. Ale walczyliśmy do końca, biorąc udział w wielogodzinnych obradach sejmiku województwa małopolskiego.
23. “Nie!” dla podwyżek w MPK
Sprzeciwiliśmy się podwyżce biletów w krakowskim MPK. Podwyżki w wysokości 40-50 proc. są niedopuszczalne, jeżeli chcemy zachęcać mieszkańców do korzystania z komunikacji zbiorowej. Cena sieciowego biletu musi być korzystna dla płacących podatki w Krakowie.
24. Protest Trasa Łagiewnicka
Akcja Ratunkowa dla Krakowa powstała przy okazji protestów przeciwko Trasie Łagiewnickiej w 2019 roku. Nie mogło nas więc zabraknąć na uroczystym otwarciu tej przeskalowanej miejskiej autostrady, która zdaniem jej twórców jest po prostu zwykłą drogą dzielnicową. Włodarzy przywitaliśmy bannerami i skandowaniem hasła “Nie mamy kasy na spłatę trasy!”, bo te 3,5 km będziemy spłacać jako mieszkańcy do 2042 roku… Kontynuacją naszych działań przeciwko miejskim autostradom oraz przeciwko brakowi ogólnej wizji dotyczącej zrównoważonego transportu i szeroko zakrojonego myślenia o mieście były protesty dotyczące kolejnych odcinków autostrady w postaci tras Pychowickiej i Zwierzynieckiej. Wypunktowaliśmy też 16 grzechów Trasy Łagiewnickiej i wskazywaliśmy, że przy realizacji pozostałych odcinków nie mogą zostać popełnione te same błędy.
25. Trasy Pychowicka i Zwierzyniecka
Jesień 2022 upłynęła nam pod znakiem tras Pychowickiej i Zwierzynieckiej. Zorganizowane w dużym pośpiechu i tempie konsultacje budziły nasze wątpliwości, a zaprezentowane podczas nich koncepcje – stanowczy sprzeciw. Dwie potężne autostrady w mieście, bez pomysłu na całościowy transport publiczny, a do tego zniszczenie unikatowego lasu łęgowego? Tak być nie może! Braliśmy więc udział w konsultacjach, zorganizowaliśmy piknik i spacer protestacyjny w obronie lasu łęgowego w Przegorzałach, pomagaliśmy też przy manifeście artystycznym „Płuca Krakowa”. I wygląda na to, że… udało się! Pod koniec roku Spółka Trasa Łagiewnicka SA zapowiedziała, że pod uwagę bierze tylko rozwiązania tunelowe. Oznacza to, że najpewniej najcenniejsze tereny nad Wisłą nie zostaną zniszczone – ale na pewno będziemy uważnie przyglądać się rozwojowi sytuacji.
26. Wizyta ruchów miejskich
Nie samym Krakowem żyje człowiek, a okazuje się, że inne miasta w Polsce mają bardzo podobne – a czasem dokładnie takie same – problemy, jak my. Postanowiliśmy więc zaprosić do Krakowa członków i członkinie ruchów miejskich z Wrocławia (Akcja Miasto), Warszawy (Miasto Jest Nasze) oraz Łodzi (Kosma Nykiel, który po naszym zjeździe postanowił powołać do życia ruch w swoim mieście). Zorganizowaliśmy debatę, wewnętrzne warsztaty aktywistyczne, a także wycieczkę rowerową i inne atrakcje. Zwieńczeniem intensywnego weekendu był wspólnie nagrany odcinek podcastu “Międzymiastowo”.
27. Problem hulajnóg
Hulajnogi w Krakowie można było określić jednym słowem – chaos. Zasypały one miasto, przez brak alternatyw w postaci rowerów miejskich czy sprawnej komunikacji zbiorowej. W tym celu zaproponowaliśmy pięć kroków, aby ucywilizować hulajnogi w mieście. Dzięki naszym postulatom została przyjęta uchwała rady miasta, która ma ten sektor ucywilizować.
28. Budżet Obywatelski
Nie ukrywamy, że nie jesteśmy fanami Budżetu Obywatelskiego w obecnym kształcie. Niemniej jest to wciąż jedno z narzędzi partycypacji społecznej, w związku z czym postanowiliśmy pomóc mieszkańcom w głosowaniu, przygotowując listę naszych rekomendacji dla każdej dzielnicy i dla projektów ogólnomiejskich. Złożyliśmy również własne projekty mające na celu utworzenie na Białych Morzach parku – obydwa okazały się zwycięskie.
29. Drzewa przy ulicy Odrzańskiej
Wsparliśmy petycję mieszkańców osiedla Cegielniana w sprawie wycinki drzew przy ulicy Odrzańskiej, do której miały doprowadzić wieloletnie zaniedbania spółdzielni mieszkaniowej. Uczestniczyliśmy również w oględzinach drzew podczas wizji lokalnej. O sprawie wspominamy również dlatego, że uzyskano (na wniosek TNROP) postanowienie Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej o możliwości zastosowania innych rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo przeciwpożarowe aniżeli usunięcie drzew, co jest bezprecedensowym sukcesem!
30. Fort „św. Benedykt”
Uczestniczyliśmy aktywnie w dalszych działaniach wokół Fortu “św. Benedykt” w Podgórzu. Po tym, jak udało nam się wstrzymać jego sprzedaż, braliśmy udział w postulowanych przez nas konsultacjach społecznych. Apelowaliśmy do radnych o uwzględnienie kosztów remontu fortu w tegorocznym budżecie i udało się to wywalczyć na drodze poprawek zgłaszanych do budżetu.
31. Wierzba na bulwarach
O wierzby na bulwarach, ikoniczne drzewa rosnące u stóp Wawelu i Skałki, walczyliśmy rok temu i wtedy udało się ocalić jedną, niestety drugą ścięto. Brak odpowiednich procedur co do opieki nad tzw. sędziwymi drzewami poruszamy od dawna, tłumacząc, że stare drzewa są bezcenne, jeśli chodzi o ich wkład w poprawę życia mieszkańców. Po lipcowej nawałnicy druga wierzba została mocno uszkodzona i noszono się z zamiarem jej wycięcia. Dzięki naszemu apelowi i listom do ZZM, drzewo zostało pozostawione na bulwarze i ogrodzone palikami dla bezpieczeństwa spacerowiczów i rowerzystów.
32. Konsultacje “Tramwaj w ciągu Alei Słowackiego”
Wzięliśmy udział w konsultacjach dotyczących budowy tramwaju na Alejach Trzech Wieszczów. Jednak w związku z fiaskiem konsultacji przeprowadzonych przez miasto, wyszliśmy z propozycją lepszego formatu rozmów o rewitalizacji tego obszaru miasta i roli tramwaju. Całość artykułu można znaleźć na naszej stronie internetowej. Na tym jednak nie poprzestaniemy, sprawa przebudowy komunikacji tej części miasta będzie przez nas kontynuowana.
33. Ograniczenie sprzedaży alkoholu
Po długiej dyskusji zaangażowaliśmy się w sprawę nocnego ograniczenia sprzedaży alkoholu w sklepach całodobowych w Krakowie. Zmiana ma dotyczyć skrócenia czasu sprzedaży do godziny 22. Wciąż czekamy na wyniki konsultacji społecznych w tej sprawie, jednak badania i wiedza naukowa nie pozostawia złudzeń. Większa dostępność to dużo więcej kosztów społecznych, a wpływy z akcyzy nie kompensują wydatków na leczenie skutków picia nawet w połowie. Więcej o tym pisaliśmy tutaj.
34. Petycja w sprawie ulicy Długiej
Przez jednego nieuważnego kierowcę cierpią setki osób w tramwajach na ul. Długiej. Dlatego zaapelowaliśmy o likwidację konfliktowych miejsc postojowych. A razem z nami niemal pół tysiąca osób.
Jak widać, w 2022 roku działo się mnóstwo – a na tym nie koniec, bo w Krakowie jeszcze wiele rzeczy do zrobienia. Zapraszamy do wspólnego działania: na spotkania otwarte, debaty, protesty, happeningi. Także i w 2023 roku będzie się działo!
