Strona główna Jak zatrzymać wycinkę drzew

Jak zatrzymać wycinkę drzew

W Twojej okolicy wycinają drzewa lub planują to zrobić? Jeśli, nie zgadzasz się z tym, interweniuj! W zależności, czy jest to teren prywatny, czy też należący do miasta, postępuj zgodnie z poniższymi punktami.
Pamiętaj! Działaj zawsze spokojnie, bez agresji, kulturalnie.

1. Drzewo rośnie na terenie należącym do miasta

UWAGA: Sprawdź na stronie “Komunikaty i ogłoszenia Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie”, czy informacja o danej wycince została podana do publicznej wiadomości. Jeśli tak, to w “Wykazie” drzew do wycięcia powinna być podana przyczyna wycinki.

Jeśli nie zgadzasz się z uzasadnieniem wycinki, to nagłośnij tą sprawę. Skontaktuj się z Zarządem Zieleni Miejskiej. Napisz do mediów lokalnych, powiadom ludzi poprzez media społecznościowe (np. na lokalnych grupach na
Facebooku), stwórz dokumentację zdjęciową.

Jeśli nie znalazłeś w Wykazie informacji o wycince, to natychmiast:

  1. Zrób dokumentację zdjęciową wycinanych drzew oraz osób, które je wycinają.
    Poproś osoby wycinające o okazanie pozwolenia na wycinkę.
    Pamiętaj, masz do tego prawo.
    Powołaj się na Ustawę o Ochronie Przyrody z 2004 roku.
  2. Jeśli wycinający nie chcą przedstawić pozwolenia, to skontaktuj się ze Strażą Miejską lub dzwoń na numer 112.
  3. Poinformuj osoby wycinające o wezwaniu właściwych służb i zażądaj wstrzymania wycinki.
  4. Jeśli możesz, poczekaj na przyjazd służb. 

2. Drzewo rośnie na terenie prywatnym

1. Zrób dokumentację zdjęciową (zdjęcia drzewa oraz wycinających osób).
2. Poproś osoby wycinające o okazanie pozwolenia na wycinkę.
Pamiętaj, masz do tego prawo.
Powołaj się na Ustawę o Ochronie Przyrody z 2004 roku.
3. Jeśli wycinający nie chcą przedstawić Pozwolenia, to skontaktuj się ze Strażą Miejską lub dzwoń na numer 112.
4. Poinformuj osoby wycinające o wezwaniu właściwych służb i zażądaj wstrzymania wycinki.
5. Jeśli możesz, poczekaj na przyjazd służb.

WARTO WIEDZIEĆ!

  1. Obwód pnia drzewa

Zgodnie z obowiązującym art. 83 ustawy o Ochronie Przyrody z 2004 roku (Dz.U. z 2018r., poz.1614) każde drzewo, nawet na terenie prywatnym, którego obwód pnia mierzonego na wysokości 5 cm od ziemi przekracza:

  • 80 cm (w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego);
  • 65 cm (w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego);
  • 50 cm (w przypadku pozostałych gatunków drzew)

wymaga zgody Wydziału Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Krakowa.

SPRAWDŹ, czy takie zezwolenie zostało wydane! Poproś o okazanie pozwolenia. Jeśli go nie ma, zadzwoń po Straż Miejską.

  1. Okres lęgowy ptaków a wycinka

Prawo chroni siedliska gatunków chronionych (w tym większości ptaków) przez cały rok. Każda ingerencja w potencjalne siedlisko musi odbywać się pod nadzorem przyrodniczym i za zgodą i odpowiednim zezwoleniem RDOŚ.

 

SPRAWDŹ, czy takie zezwolenie zostało wydane! Poproś o okazanie pozwolenia. Jeśli go nie ma, zadzwoń po Straż Miejską.

  1. Ochrona gatunkowa i siedlisko

Ochronie podlega całe siedlisko gatunku, które jest pojęciem dużo szerszym niż tylko np. samo ptasie gniazdo. Siedlisko to dokładnie „obszar występowania roślin, zwierząt lub grzybów w ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju” (art. 5 pkt 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody), czyli cała przestrzeń, którą ptaki regularnie wykorzystują (niekoniecznie przez cały rok).

Odstępstwa od obowiązującego cały rok zakazu niszczenia siedlisk może udzielić właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska tylko w indywidualnych przypadkach.

 

Jeśli zatem na/przy drzewach do wycinki znajdują się gniazda/siedliska gatunków chronionych (art. 131 pkt 14 z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku), osoby wycinające powinny posiadać specjalne Zezwolenie z zakresu ochrony gatunkowej wydane przez RDOŚ., które powinno być dołączone do wniosku o usunięcie drzewa lub krzewu (art. 83b ust. 1 pkt 11 rozporządzenia).

Oznacza to, że wycinka drzew, które są siedliskiem ptaków czy innych chronionych gatunków – również na działkach osób prywatnych – nie jest możliwa bez specjalnego zezwolenia wydanego przez RDOŚ.

 

Znów:

SPRAWDŹ, czy takie zezwolenie zostało wydane! Poproś o okazanie pozwolenia. Jeśli go nie ma, zadzwoń po Straż Miejską.

 

PODSTAWY PRAWNE

Dowiedz się więcej!

SIEDLISKA I OKRES LĘGOWY PTAKÓW

 

W kontekście ochrony drzew w miastach duże znaczenie ma zakaz niszczenia siedlisk lub ostoi, będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania gatunków chronionych.

Kluczową kwestią jest to, że ochronie podlega siedlisko gatunku. Zgodnie z definicją zawartą w art. 5 pkt 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, siedlisko gatunku to „obszar występowania roślin, zwierząt lub grzybów w ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju”. Jest to więc pojęcie dużo szersze niż samo gniazdo ptasie. W praktyce siedlisko ptaków oznacza przestrzeń, którą wykorzystują one regularnie (niekoniecznie całorocznie) w swoim cyklu życiowym w celu odbycia lęgów, zdobywania pokarmu, czy odpoczynku (por. Kuszlewicz 2019).

Odstępstwa od obowiązującego cały rok zakazu niszczenia siedlisk może udzielić właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska tylko w indywidualnych przypadkach. Często popełnianym błędem jest twierdzenie, że poza rzekomym „okresem lęgowym”* ptaków (czyli poza okresem 1.03-15.10), drzewa można wycinać bez ograniczeń związanych z ochroną gatunkową. Oczywiście jest to stanowisko błędne, nie tylko od strony formalnoprawnej, ale również z logicznego punktu widzenia. Cóż bowiem z tego, że siedliska ptaków podlegałyby ochronie przez część roku, jeżeli w pozostałym okresie mogłyby zostać zniszczone. W efekcie, siedlisko przestałoby istnieć i już w kolejnym sezonie nie mogłoby służyć chronionym gatunkom. Należy także podkreślić, że wprowadzone 1 stycznia 2017 r. w ustawie o ochronie przyrody przepisy ułatwiające usuwanie drzew lub krzewów na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych nie wyłączyły obowiązywania powyższych przepisów z zakresu ochrony gatunkowej. Nie są również wobec nich nadrzędne (zob. Figarski i Kajtoch 2017).

W praktyce warto dokumentować obecność gatunków chronionych na drzewach rosnących w naszej okolicy, bo w momencie gdy dochodzi do wycinki, jest już zwykle za późno na zgromadzenie informacji o ich walorach przyrodniczych. Co prawda, zgodnie z art. 83c ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, „organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w ich obrębie gatunków chronionych”, jednak często nie pozwalają one na ustalenie faktycznego waloru przyrodniczego drzewa jako siedliska, np. ze względu na termin ich wykonania lub niewystarczające kompetencje osób dokonujących wizji w terenie.

Jeśli jednak organ prowadzący postępowanie w sprawie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu (czyli np. prezydent miasta, marszałek województwa) stwierdzi, że spowoduje to naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych, zawiesza prowadzone postępowanie do czasu uzyskania przez wnioskodawcę zezwolenia RDOŚ na czynności podlegające zakazom w stosunku do tych gatunków.

Oprócz ustaleń właściwych organów w ramach prowadzonych postępowań, obowiązek przestrzegania zasad ochrony gatunkowej ciąży na właścicielach czy zarządcach terenów, którzy nie mogą zasłaniać się niewiedzą lub brakiem kompetencji w tym względzie. Jak wskazuje Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska: „Dlatego też, zgodnie z obowiązującymi przepisami z zakresu ochrony gatunkowej, właściciel terenu przed przystąpieniem do prac związanych z usuwaniem drzew i krzewów – niezależnie od terminu ich wykonywania – powinien ustalić, czy znajdują się tam gatunki objęte ochroną. W przypadku wątpliwości można skorzystać z pomocy np. botanika czy zoologa lub innej osoby, która potrafi zweryfikować stan faktyczny.”

Zweryfikować posiadanie niezbędnych zezwoleń można poprzez bezpośredni kontakt z Zarządem Zieleni Miejskiej lub ze Strażą Miejską.

Naruszenie zakazów w stosunku do gatunków chronionych jest wykroczeniem i podlega karze aresztu albo grzywny (art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody). Dodatkowo, jeśli zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym będzie znacznych rozmiarów lub też szkoda w gatunkach chronionych będzie istotna, zastosowanie mogą mieć przepisy Kodeksu karnego, na podstawie których może zostać orzeczona dolegliwa kara, włącznie z pozbawieniem wolności (art. 181).

—–

* W dyskusjach dotyczących wycinek drzew i krzewów często pojawia się zagadnienie „okresu lęgowego”, który miałby określać czas, w którym nie można usuwać drzew. Jednak, jak wyjaśnia Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, [link http://www.gdos.gov.pl/kiedy-przypada-okres-legowy-ptakow-2]

“Żadne przepisy nie definiują, kiedy okres lęgowy ptaków się kończy, a kiedy zaczyna. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt jest wskazany okres od 16 października do końca lutego, jednak jest to jedynie okres, kiedy pod pewnymi warunkami wolno usuwać bez zezwolenia gniazda ptaków z budek, obiektów budowlanych i terenów zieleni.

Pozostały przedział czasu (1 marca – 15 października) często jest interpretowany jako okres lęgowy ptaków. Nie jest to jednak interpretacja właściwa, gdyż okres lęgowy jest przedziałem czasu indywidualnym dla każdego gatunku ptaka i wynika z jego biologii”.

 

W istocie, wprowadzony przez Ustawodawcę termin 16.10 – koniec lutego dotyczy tylko i wyłącznie umożliwienia w tym okresie:

– usuwania gniazd z budek dla ptaków i ssaków,

– usuwania gniazd ptasich z obiektów budowlanych lub terenów zieleni, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa lub sanitarne.

 

W praktyce sprowadza się to zazwyczaj tylko do możliwości usunięcia bez zezwoleń niezasiedlonych gniazd z poprzedniego sezonu, czego nie należy mylić ze zniszczeniem siedliska zwierząt, roślin i grzybów, którym może być drzewo lub budynek. Na podstawie tego odstępstwa można usunąć tylko same gniazda, ale nie siedliska, czyli np. drzewa z gniazdem.

Termin ten nie dotyczy natomiast zakresu czasowego obowiązywania zakazów wprowadzonych w stosunku do gatunków objętych ochroną ścisłą oraz częściową, które na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt obowiązują cały rok. Są to m.in. zakazy:

– umyślnego zabijania;

– umyślnego okaleczania lub chwytania;

– umyślnego niszczenia ich jaj lub form rozwojowych;

– niszczenia siedlisk lub ostoi, będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania;

– niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd (z odstępstwem, o którym mowa powyżej, przy czym jeśli w gnieździe znajduje się zniesienie jaj lub pisklęta to nie może być ono niszczone bez względu na termin);

– umyślnego uniemożliwiania dostępu do schronień;

– umyślnego płoszenia lub niepokojenia w miejscach noclegu, w okresie lęgowym w miejscach rozrodu lub wychowu młodych, lub w miejscach żerowania zgrupowań ptaków migrujących lub zimujących (dotyczy gatunków oznaczonych w rozporządzeniu symbolem (2), a więc w praktyce wszystkich chronionych gatunków ptaków, które gniazdują w miastach).

 

——

Bibliografia

 

Figarski T., Kajtoch Ł. 2017. Dzięcioł białoszyi – parasol ochronny cennych zadrzewień? „Dzikie Życie” 274 (4): 15-19 [https://dzikiezycie.pl/archiwum/2017/kwiecien-2017/dzieciol-bialoszyi-parasol-ochronny-cennych-zadrzewien].

 

Kuszlewicz K. 2019. Prawa zwierząt. Praktyczny przewodnik. Wolters Kluwer Polska.

 

*- Kiedy przypada okres lęgowy ptaków.