Ocalenie kamieniołomu Libana od szkodliwej „rewitalizacji” forsowanej przez ZZM i doprowadzenie do stworzenia na tym terenie użytku ekologicznego, to jeden z pierwszych wymiernych sukcesów Akcji Ratunkowej dla Krakowa we wspólnym działaniu z krakowskim Strajkiem dla Ziemi!
Dziś prezydent Majchrowski chwali się, że przekazał Radzie Miasta „projekt uchwały w sprawie utworzenia użytku ekologicznego na terenie byłego kamieniołomu Libana” i przyznaje, że „jest tam ponad 280 gatunków roślin i prawie 40 rzadkich, chronionych gatunków zwierząt. Wartość przyrodniczą mają również występujące tam skały, gleby oraz powierzchniowe i podziemne wody”. Bardzo to nas cieszy, tym bardziej, że jeszcze nie tak dawno sypał pieniędzmi na „przerobienie” tego terenu pod rekreację planując: trasy rowerowe, wspinaczkowe, via ferrata, tyrolkę, ścieżki spacerowe, kawiarnię, tyrolkę, kino letnie i ogródki warzywne”.
Szkoda tylko, panie prezydencie, że nie znając chronionego kosaćca syberyjskiego, wydał pan zgodę na zaoranie planowanego użytku ekologicznego na Klinach…
Przypomnijmy krótko historię walki mieszkańców o ten teren.
2019
Umowę na dofinansowanie inwestycji – „rewitalizacji” kamieniołomu Libana podpisują marszałek Witold Kozłowski, wicemarszałek Łukasz Smółka, prezydent Jacek Majchrowski i Łukasz Pawlik, wicedyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie. 50 mln złotych – tyle ma kosztować inwestycja, na którą złożą się: województwo, przekazując Krakowowi 31,5 mln zł unijnego dofinansowania oraz miasto. Marszałkowi marzy się „wizytówka regionu”: parkingi, iluminacje, ścieżki rowerowe i ogród sensoryczny. „Mamy nadzieję na przyciągnięcie nie tylko krakowian, ale i turystów z kraju i zagranicy”, emocjonował się prezydent. Planuje więc: „visitor centre” z recepcją, sklepikiem z pamiątkami, miejską galerię i muzeum kamieniołomu z punktami widokowymi, małą gastronomię, społeczne ogródki warzywne, altanę koncertową i centrum wspinaczkowe ze ścianką na wapiennych skałach, kino plenerowe z widownią dla 120 osób. A i ZZM podchodził do planów ambitnie. Mieszkańców w tyrolce i wbudowany w skały kinowy ekran, już widzi dyrektor Piotr Kempf, a kamieniołom po „rewitalizacji” nazywa „zieloną oazą”.
2020
Odpowiedzią mieszkańców i aktywistów na plany „rewitalizacji” był spacer przyrodniczy w obronie dzikiej przyrody kamieniołomu Libana, zorganizowany przez Akcję Ratunkową dla Krakowa, Stop ogradzaniu Krzemionek i Strajk dla Ziemi – Earth Strike – Kraków, który poprowadził Maciej Bonk, biolog, zajmujący się monitoringiem zwierząt w Instytucie Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk.
Akcja Ratunkowa dla Krakowa domaga się szczegółowego opisu „rewitalizacji” kamieniołomu Libana, m. in. prosi o wgląd w dokumenty: inwentaryzacji i waloryzacji zieleni, dziedzictwa kulturowego, program ochrony zieleni i funkcjonalno-użytkowy, analizy komunikacyjne, ekonomiczno-społeczne, finansowe, inwentaryzacji faunistyczna i grzybów. Ale przede wszystkim postuluje konieczność zorganizowania konsultacji społecznych (czytaj więcej).
Członkowie Strajku dla Ziemi odkrywają, że potencjalnie w kamieniołomie w ramach „rewitalizacji” może zostać wyciętych nawet 1,1 tys. drzew. Wraz z Akcją Ratunkową dla Krakowa, w Walentynki, na znak protestu przeciwko wycince, układają ogromne serce z napisem: „Liban – świątynia przyrody, nie lunapark!”. Aktywista Tomek Przetacznik postuluje utworzenie użytku ekologicznego w kamieniołomie Libana.
ZZM odmawia aktywistom powołania zespołu zadaniowego do spraw zagospodarowania kamieniołomu Liban, w którego prace chcieli być zaangażowani. W odpowiedzi na prośbę pisze: „że kontrolowaniem prac zajmą się eksperci z wyższym wykształceniem.”
Miasto ugina się pod presją mieszkańców wyrażających sprzeciwiającym się niszczeniu unikatowej przyrody kamieniołomu Libana i wycofuje się z tej inwestycji. Oficjalnym powodem jest konieczność przeniesienia środków na powstającą kładkę pieszo-rowerową przy moście kolejowym Zabłocie-Grzegórzki.
2021
Akcja Ratunkowa dla Krakowa publikuje wywiad z drem Kasprem Jakubowskim, który podsumowuje: „Zabrakło konsultacji i pokazania jak zaproponowane rozwiązania wpłyną na kamieniołom. Informacje były niepełne, a niektóre z propozycji były bardzo niepokojące na przykład tyrolka. Przede wszystkim zabrakło komunikacji, wizualizacji obrazującej zakres tych rozwiązań, jak wpłyną na krajobraz i przyrodę kamieniołomu.” Podkreśla, że „użytek ekologiczny jest jedną z najlepszych i najskuteczniejszych form ochrony przyrody, jaką mamy, jeżeli chodzi o miasta (…) i mogą być nim objęte tereny „ które są cenne dla mieszkańców” (cały wywiad tutaj).
2022
Prezydent ogłasza konsultacje społeczne dotyczące ustanowienia użytku ekologicznego „Kamieniołomu Libana”, które trwają od stycznia do lutego. Raport z konsultacji tutaj.
Wniosek z konsultacji jest jasny: mieszkańcy chcą użytku ekologicznego! „Jeżeli powstanie, to będzie jeden z najpiękniejszych użytków nie tylko w Krakowie, a całej Polsce. Pokazuje, jak przyroda sama, spektakularnie odzyskuje nawet najbardziej zdegradowane tereny, jakie bogactwo życia rozwija się, kiedy pozwolimy jej na „zarastanie, oddamy pole naturalnej sukcesji. Warto pamiętać, że użytek ekologiczny to ani park narodowy, ani rezerwat przyrody. Zabezpiecza przyrodę kamieniołomu, ale nie zamyka go przed mieszkańcami, udostępnieniem, ochroną czynną tam, gdzie jest konieczna, edukacją w kamieniołomie, wspinaczką, upamiętnieniem historii, organizacją punktów widokowych. Użytek to nie przeżytek!” – piszą działacze Fundacji Dzieci w Naturę, a my to popieramy!
