172
Mamy już taki miły zwyczaj wyjazdów na wizyty studyjne do innych miast. Zbieramy tam inspiracje i wymieniamy się doświadczeniami z lokalnymi NGOsami, ekspertami czy urzędami. Do tej pory byliśmy m.in. w Amsterdamie, ale także w bliższej nam Łodzi. Kończący się tydzień spędziliśmy w Bratysławie i Wiedniu razem z Miasto Jest Nasze, Łódź Cała Naprzód i Akcja Miasto. Przygotowaliśmy krótkie podsumowanie z tego wyjazdu – może część z Was także się zainspiruje. Kolejne inspiracje z podróży będziemy tu zamieszczać w nadchodzących tygodniach.
Podczas wizyty w Bratysławie odwiedziliśmy miejsce szczególnie bliskie naszym sercom. Nová Cvernovka to największy w Słowacji interdyscyplinarny hub artystyczno-społeczny, który został założony w dawnej szkole chemicznej (sprawdźcie ich stronę!). Trudno opisać fenomen tego miejsca, ale spróbujemy! Na pięciu piętrach (+ piwnice) znajdziemy 130 pracowni, w których mieści się 200 różnych instytucji – od NGOsów po współczesnych rzemieślników i rzemieślniczki. W sumie pracuje i funkcjonuje tam 500 osób. Są też mieszkania-rezydencje, bo w drugim skrzydle szkoły znajdowała się niegdyś szkolna bursa. Budynek żyje dzięki temu od rana do nocy.
W Novej Cvernovce działa też stołówka, bar i kameralna kawiarnia. Budynek otacza teren zielony, w którym funkcje społeczne grają ważną rolę. Jest plenerowa scena, ogród społeczny (z którego część produktów trafia do stołówki) czy właśnie montowane zbiorniki retencyjne. Pozyskana dzięki nim woda posłuży m.in. do spłukiwania toalet. Jeśli woda nie będzie się mieściła w zbiornikach, to trafi do stawów retencyjnych, które są budowane tuż obok. Teren jest ogólnodostępny i otwarty 24/7. Na terenie jest też miejsce dla kur i kaczek, w których spokojnie żyją zwierzęta uratowane z rzeźni.
Całym budynkiem zarządza fundacja, która otrzymała misję tworzenia tego hubu przez kolejnych 25 lat od władz słowackiego odpowiednika naszego województwa. Pracuje w niej ok. 40 osób, z czego większość w niepełnych wymiarach czasowych. Zamiast klasycznego czynszu podpisano kontrakt. Na jego podstawie Fundacja jest zobowiązana do bieżącego inwestowania w budynek. Wynajem przykładowej pracowni kosztuje dziś razem z mediami ok. 400 euro miesięcznie.
Na miejscu funkcjonuje też kilka sklepów rzemieślniczych, w których produkty sprzedają artyści i przedsiębiorcy tworzący w budynku. Myślisz, że to wszystko? Jest więcej! Na jednym z pięter mieści się też szkoła, w której na zajęciach spotyka się 50 dzieci, na co dzień uczących się w ramach edukacji domowej. Jest też lokalne przedszkole. W budynku znajdziemy także darmowy second-hand z ubraniami i innowacyjną farmę grzybów. Ta ostatnia okazała się wielkim sukcesem i tygodniowo 50 kg grzybów sprzedaje do lokalnych restauracji. Nova Cvernovka stanowi część europejskiej, oddolnej sieci Trans Europe Halles, która zrzesza niegdyś opuszczone miejsca, dziś zaadaptowane na pełne życia centra kulturalne. Miejsce bardzo przypomina Skład Solny, o którego zachowanie właśnie walczymy.
Bardzo dziękujemy za oprowadzanie Lako Oravec!
Wyjazd odbył się w ramach programu Central Europe Civic Engagement Programe #CECEP, podziękowania za wsparcie dla National Democratic Institute Central Europe | National Democratic Institute.
