Strategia rozwoju Krakowa 2030/2050

Dodaj swój głos w sprawie strategii rozwoju Krakowa 2030/2050. To ostatni moment.

Czym jest strategia? Dokument wytycza główne kierunki, w których powinno rozwijać się miasto. Ma także naprawiać to, co dziś w mieście nie działa. Na jego podstawie powstaną kolejne dokumenty i plany, na bardziej szczegółowym poziomie. Dlatego warto wypełnić formularz konsultacyjny. Jako ARDK przygotowaliśmy podsumowanie dokumentu oraz wskazaliśmy pytania, uwagi i rekomendacje w ramach wolnych wniosków. Zachęcamy do samodzielnego wypełnienia formularza, a także do skorzystania z naszych rekomendacji. W najbliższy czwartek o 17:00 w Urzędzie Miasta przy pl. Wszystkich Świętych odbędzie się spotkanie podsumowujące w ramach trwających konsultacji. Każdy może wziąć udział.

Pytania 1-10 dotyczą danych osobowych oraz subiektywnych opinii nt dzielnicy i miasta.

Jako obszary, które w Krakowie najbardziej kuleją  (pytanie nr 8) wskazaliśmy: planowanie przestrzenne z naciskiem na zieleń, zarządzanie budżetem miasta z naciskiem na rekordowe zadłużenie, poziom dialogu społecznego w kontekście fasadowych konsultacji społecznych, prosamochodową politykę transportową miasta i brak priorytetu dla przemieszczania się po mieście w sposób inny niż za pomocą samochodu.

Jako najważniejsze do przeprowadzenia zmiany podnoszące jakość życia w mieście (pytanie nr 9) wskazaliśmy: zmiana paradygmatu w planowaniu przestrzennym przez zwiększanie terenów zielonych, odejście od samochodocentrycznego planowania przestrzennego, realne wsparcie dla komunikacji zbiorowej i zrównoważonych form przemieszczania się po mieście oraz przyjazny urząd, czyli miasto dla mieszkańców (a nie odwrotnie) – zmiana podejścia w zarządzaniu miastem, z autorytarnego, centralnego sterowania kierowanego doraźnymi korzyściami politycznymi w kierunku oddolnego zarządzania Krakowem, realnego współzarządzania przez mieszkańców.

Pozostałe uwagi, wnioski i propozycje, które w formularzu zamieszczamy w pozycjach 11-15. Link do nich znajdziesz tutaj. 

Projekt strategii znajdziesz tutaj. 

W obszarze wniosków (stan bieżący i perspektywy) – synteza, postulujemy doprecyzowanie następujących kwestii:

• Jak konkretnie miasto planuje sobie radzić z trwającym kryzysem mieszkaniowym?
• Jak miasto planuje zaktywizować mieszkańców do działań na rzecz społeczności lokalnej?
• W odniesieniu do 75 proc. pokrycia Krakowa planami miejscowymi: uchwalane MPZP w dużej mierze legalizują stan obecny i uwzględniają żądania przede wszystkim właścicieli terenów i inwestorów. Postulaty mieszkańców i organizacji pozarządowych zmierzające ku zrównoważonemu rozwojowi są masowo odrzucane. W związku z tym pytamy: W jaki sposób miasto planuje uwzględniać ogólny interes społeczny, a nie wyłącznie jednoosobowe prawo własności, jak do tej pory? W projekcie Strategii brakuje syntetycznej informacji dotyczącej okresów uchwalania planów wraz z zestawieniem procentowego przeznaczenia terenów. Dla porównania taka analiza powinna być robiona co roku, aby móc zauważyć faktyczne kierunki działania. 
• Jakie są konkretne zaplanowane działania, które uniemożliwiają podejmowanie ostatecznych decyzji zbieżnych z wolą mieszkańców, odnotowaną przez autorów projektu strategii? ’Kraków cechuje się ponadprzeciętnymi warunkami przyrodniczymi i bioróżnorodnością; walory te podlegają znaczącej presji urbanizacyjnej, podczas gdy – w debacie publicznej – ochrona terenów zielonych jest jedną z najbardziej nośnych kwestii społecznych, zwłaszcza w obliczu postępujących zmian klimatu’.
• Jakie działania w związku z zanieczyszczeniem powietrza chce podjąć miasto? Jakie działania będą wdrażane, aby ograniczyć wysoki udział transportu indywidualnego? Jakie znaczenie w kontekście tej sytuacji ma planowany wzrost cen biletów okresowych w Krakowie oraz cięcia w kursowania komunikacji? Jak wobec tej sytuacji w strategię wpisują się plany uchwalenia np. MPZP dla obszaru “Kombinat”, które umożliwią utworzenie strefy brudnego przemysłu (w tej strefie ma być dozwolone przekraczanie wskaźników emisji trujących substancji)? ’największy udział w emisji zanieczyszczeń z terenu Krakowa mają transport, źródła punktowe (przemysłowe)’oraz zanieczyszczenia napływające spoza obszaru miasta, zwłaszcza z gmin ościennych’.
• W sekcji dotyczącej finansów pominięto informację dotyczącą pięciokrotnego pogłębienia zadłużenia na przestrzeni ostatnich 19 lat i rekordowego zadłużania się Krakowa na tle innych miast wojewódzkich. Informacje w tej sekcji powinny zostać sprostowane, aby zarówno mieszkańcy, jak i decydenci mieli pełny obraz sytuacji. ’wiarygodność kredytowa Krakowa’.
• Postulujemy regularne przeprowadzanie niezależnego, zewnętrznego audytu finansowego miasta, który będzie rozwinięciem tej sekcji także w zakresie zapisów Strategii.
• W sekcji Wyzwania: wspomniane zostały kwestie wysokiego poziomu zarządzania oraz legalności i pomocniczości instytucji funkcjonujących w Krakowie. Jakie konkretnie działania zostaną podjęte przez miasto w tym zakresie?
• Sekcja związana z neutralnością klimatyczną. Postulujemy wskazanie konkretnych przesłanek i warunków do rozwoju miasta w tym zakresie. Jest to jeden z kluczowych wyzwań dzisiejszych czasów, a plany te muszą być długofalowe i odpowiadające wiedzy naukowej. Jakie konkretnie miasto ma pomysły w tym zakresie? Postulujemy wyodrębnienie celu klimatycznego (zarówno neutralności, adaptacji, jak i mitygacji) na poziom celu strategicznego. Nie ma ważniejszego tematu w perspektywie do 2050 r. stworzenie przesłanek i warunków do rozwoju Krakowa, jako miasta neutralnego klimatycznie, w tym poprzez neutralność klimatyczną gospodarki miejskiej; oznacza to troskę o środowisko w układzie metropolitalnym, neutralną klimatycznie mobilność oraz rozwój gospodarki odpadami w systemie cyrkularnym’
• Jakie są konkretne pomysły i rozwiązania na transformację energetyczną miasta opisywaną w dokumencie?
• W kontekście przedstawionych propozycji miast 15 minutowych – brak informacji dot. analizy, na podstawie której punkty te zostały wybrane. Jakie warunki spełnia każdy z punktów, ile miejsc dobra publicznego, terenów zieleni będzie dostępne na jednego mieszkańca, jakie środki transportu będzie zaproponowane w poszczególnych miejscach itp. Nie chodzi nam tutaj o podkreślenie tego, co zostało już zrobione w Krakowie, ale jeśli ta koncepcja jest brana pod uwagę na poważnie, chcielibyśmy konkretnych planów.

W ramach “Celu Strategicznego 1”: 

•  Co konkretnie rozumiane jest przez upowszechnienie usług e-administracji, dostępność usług publicznych – jakie to będą usługi, jak będzie zwiększana dostępność, jakie wskaźniki zostaną użyte do pomiaru tego celu? ‘Warunkiem urzeczywistniania się takiego miasta jest zapewnienie stałej poprawy jakości życia w mieście, na co wpływa powszechna w skali miasta dostępność usług publicznych oraz upowszechnienie usług e-administracji.’– 
• Jak wygląda szczegółowa strategia zapewniania powszechnego dostępu do lokali mieszkalnych?  Powszechność dostępu do lokali mieszkalnych (SDG 11)’
• ‘Przegląd procedur stosowanych w UMK oraz w miejskich jednostkach organizacyjnych pod kątem identyfikacji i eliminacji rozwiązań sprzecznych z Celem 1.1.’– Kto będzie za to odpowiedzialny i jakie będą kryteria?
• ‘Tworzenie struktur organizacyjnych i programów wspierających oddolne (grassroots) inicjatywy mieszkańców i organizacji obywatelskich (w tym obywatelskie inicjatywy uchwałodawcze)’ – Jakie konkretnie będą to organizacje i programy? Jak mają wyglądać wspomniane struktury?
• ‘Systemowe włączenie ciał dialogu oraz gremiów opiniotwórczo-doradczych we współdecydowanie na jak najwcześniejszym etapie („od założeń”) o kierunkach rozwoju miasta poprzez udział w procesach konsultacyjnych z uwzględnieniem ich międzysektorowego charakteru’- Jak będą funkcjonowały ciała dialogu oraz gremia opiniotwórczo-doradcze? Czy zaplanowano ewaluację prac Rad Dialogu Obywatelskiego? Istniejące dziś gremia i ciała doradcze są regularnie ignorowane przez rządzących miastem.
• ‘Wspieranie niesformalizowanych ruchów miejskich, poprzez m.in zapraszanie do debat, konsultacji’ – W jaki sposób niesformalizowane inicjatywy będą wspierane oprócz zapraszania na debaty i konsultacje? Jak będzie przekładało się to na współdecydowanie o mieście oraz jak to wsparcie zostanie ocenione? 
• Powiększenie zasobu nieruchomości z przeznaczeniem na mieszkania komunalne. Ile rocznie mieszkań komunalnych wyrażonych w % udziału w rynku pierwotnym zamierza pozyskiwać miasto? W jaki sposób (kupno od deweloperów, budowa przez miejską jednostkę itp.)? Postulujemy całkowity zakaz wyprzedaży gminnego mienia mieszkalnego oraz terenów inwestycyjnych, włącznie z mieszkaniami w centrum miasta, szczególnie w kontekście założeń o powstrzymaniu depopulacji centrum. Aktualne działania miasta są sprzeczne z tym założeniem. Postulujemy stałe pozyskiwanie rezerwy architektoniczno-planistycznej, zarówno pod nowe inwestycje mieszkaniowe, w ramach których miasto powinno być aktywnym graczem tworzącym kontrofertę do komercyjnego rynku, jak i rezerwy pod przyszłe tereny zielone i innych usług społecznych.
• Systemowe włączanie podmiotów spoza administracji samorządowej do procesów zarządczych i budowanie z nimi sieci współpracy. Jakie to mają być podmioty? Na czym polegać będzie ich włączanie?

W ramach „Celu Strategicznego 2”:

• ‘Kryzys klimatyczny i systematyczne podnoszenie się temperatury Ziemi należą w obecnej dekadzie do kluczowych wyznaczników polityki funkcjonowania i rozwoju każdego miasta metropolitalnego. Stąd konieczność sprostania wymogom miasta neutralnego klimatycznie i dbającego o środowisko.’ – Strategia powinna przedstawiać konkretne wyliczenia dla Krakowa oraz uwzględniać plany i wyliczenie prognozy na kolejne lata. Jest wiele narzędzi, które to umożliwiają.

•  Zwiększenie powierzchni lasów i zieleni miejskiej – Prosimy o podanie konkretnych działek, o które miasto planuje zwiększyć zieleń oraz powierzchnie lasów lub przynajmniej konkretne wskaźniki, o jakie miasto chce zwiększyć ww. powierzchnie.

• Miasto o cyrkularnym metabolizmie, w tym:-nowoczesna, samowystarczalna energetyka miejska, -gospodarka komunalna z rozwiniętą zielono-niebieską infrastrukturą i innymi technologiami sprzyjającymi środowisku-  Zmiana polityki energatycznej oraz transformacja to procesy wieloletnie. Jakie konkretne plany ma miasto Kraków, aby osiągnąć zero-emisyjność energetyczną oraz wprowadzić gospodarkę cyrkularną?

• Budowa zbiorników retencyjnych, suchych polderów zalewowych, ogrodów deszczowych, rowów retencyjnych, elementów błękitno – zielonej infrastruktury zmniejszających odpływ wód do odbiorników i odbudowujących utraconą naturalną retencję- W jakich miejscach planowane są te inwestycje i jakie są ich ramy czasowe?

• Jakie są dokładne plany rozwoju połączeń lotniczych oraz kolejowych Krakowa, a także rozwoju SKM: czy bilety będą w przyszłości zintegrowane z KKM?
• Wspieranie lokalnych przedsiębiorców, a w szczególności firm z sektora MŚP – Jakie wsparcie będzie oferowane takim firmom? Czy Kraków planuje analizę dostępności wielkich centrów handlowych? Ich liczba ciągle wzrasta, co przekłada na liczbę MŚP, które upadają po otwarciu kolejnego sklepu wielkopowierzchniowego czy centrum handlowo-usługowego. To z kolei zmniejsza liczbę dostępnej siły roboczej i spowoduje niepotrzebnie wyższą presję płacową, a w rezultacie pogarsza konkurencyjność Krakowa. To zjawisko już dziś występuje.

• Jakie tereny zostały wytypowane do objęcia formami ochrony przyrody w celu realizacji założeń projektu strategii w zakresie Celu nr 2?

W ramach „Celu strategicznego 3”

• Rozbudowa skutecznych mechanizmów konsultacji, pozwalających mieszkańcom oraz organizacjom pozarządowym na współkształtowanie na jak najwcześniejszym etapie („od założeń”) decyzji, programów i polityk miejskich- Czy przyjęte zostały propozycje rozwiązań/modeli już istniejących w świecie i dobrze prosperujących, które zostaną wskazane do wdrożenia?
• Zachowanie kontroli nad nadmierną urbanizacją i efektem eksurbanizacji. Prawidłowe i racjonalne bilansowanie terenów przewidzianych do urbanizacji. Przeciwdziałanie traceniu naturalnej retencji w wyniku postępującego uszczelniania powierzchni zlewni – Prosimy podać konkretne propozycje działań miasta, aby te procesy zatrzymać.
• W zakresie zagospodarowania terenów zieleni , ochrony parków rzecznych, zachowania/przywrócenia ciągów komunikacji zwierząt, wyznaczenia obszarów zalewowych, renaturyzacji dopływów Wisły – jakie konkretne działania planuje miasto oraz sposoby ich ewaluacji?

Uwagi w ramach podrozdziału “oczekiwane rezultaty”: 

• ‘Pożądany stan docelowy (rok)’ – Określenia takie jak ‘trend wzrostowy’ wydają się mało precyzyjne – dodatkowo brakuje konkretnego roku, do którego miasto planuje dany cel osiągnąć. 

• Poziom zaufania społecznego wśród krakowian – Bardzo słaby wynik, czy elementem strategii są konkretne działania, które mogą w znaczący sposób go poprawić? 
• Odsetek krakowian zamieszkujących w obrębie “Miasta Bliskiego” Miasta 15’ minutowego)- Czy w raamch koncepcji 'Miasta Bliskiego’ uwzględniony został dostęp do miejsc zielonych oraz jaki transport jest przewidziany w obrębie takich miejsc?
• Liczba zgonów związanych z chorobami cywilizacyjnymi w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców (choroby układu oddechowego, układu krążenia, nowotwory )- Jakie działania zostaną podjęte, by osiągnąć założenia w ramach redukcji tego wskaźnika?
• Liczba zabitych i rannych w wypadkach i kolizjach w stosunku do ogólnej liczby wypadków i kolizji- Jakie działania są planowane, aby ten cel wypełnić? Czy są dostępne analizy, jak Kraków wypada na tle innych miast? Czy są pomysły, jakie strategie Kraków powinien wprowadzić? Przykładem może być „wizja zero” w Jaworznie. 
• Odsetek dorosłych mieszkańców Krakowa uczestniczących w kształceniu lub szkoleniu w wieku 25-64 lata- Jakie formy wsparcia dla tych osób będą zaproponowane? 
• W jaki konkretnie sposób Kraków ograniczy emisje o 55%?
• Czy planowane są dalsze dofinansowania na termoizolację budynków mieszkalnych?
• Na mapie na stronie 41 zauważyliśmy wyjątkowo mały odsetek obszarów usług publicznych – czy planowane są zmiany w tej dzielnicy? 
• Na stronie 52 wspomniane zostało ograniczanie powierzchni parkingowych na rzecz terenów pieszych i miejsc spotkań – czy są wytypowane konkretne miejsca, jakie działania zostaną podjęte aby przekonać kierowców co do słuszności tych zmian?

Uwagi w ramach podrozdziału wyzwania, wartości i standardy:

• Zaprezentowano mało konkretną i nieodległą – 7-letnią perspektywę. Aktualne działania miasta nie wydają się dążyć do osiągnięcia nakreślonych tu celów. Czy zaczniemy się tym martwić w 2030 i przesuniemy termin na 2050? Wielokrotnie podkreślane jest w strategii, jak wielką wartość mają tereny zielone na skalę międzynarodową. Tej wartości nie odzwierciedla aktualna polityka przestrzenna i inwestycyjna miasta

Uwagi w ramach Obszarów Strategicznej Interwencji

W ramach OSI Lotnisko  – brak celu dążącego do zmniejszenia oddziaływania lotniska na mieszkańców i przyrodę. Postulujemy dopisanie celu zakładającego wdrożenie systemu monitoringu i zapobiegania zanieczyszczeniu środowiska przez Lotnisko. Wielokrotnie dochodziło do skażenia np. potoku Olszanickiego w związku z funkcjonowaniem lotniska. 

OSI Zakopianka/Białe Morza – wzmacniamy postulat maksymalnie oszczędnego zagospodarowania terenu szczególnie Białych Mórz z podkreśleniem znaczenia czwartej przyrody, czyli poszanowania naturalnej sukcesji przyrody w tym miejscu, oraz rozwojem transportu publicznego w okolicy. 

OSI Nowe Miasto – konieczna rewizja zapisów wobec odrzucenia projektu aktualizacji MPZP przez Radę Miasta w marcu 2023 r. Kierunki wydają się być słuszne, jednak wykonanie i szczegóły rozwiązań urbanistycznych nieakceptowalne.